Waarom uw sociale zekerheid alle belang heeft bij een sociaal Europa

Twintig jaar geleden keek Louis Tobback op een affiche streng toek en beloofde te zullen vechten als een pitbull voor uw sociale zekerheid. Hij kwam zijn belofte na. Baby Thatcher vertrok voor een lange tijd naar de woestijn en uw sociale zekerheid bleef overeind. Vandaag staan wij, als drie jonge honden, voor een zelfde strijd op Europees niveauWant uw Europa mag niet enkel gaan over rechte komkommers en 100ml flesjes in uw handbagage.

De Europese samenwerking betekende voor de generatie van onze ouders een welvarende regio, met een hoge sociale bescherming en de hoogste levensstandaard ter wereld. Vandaag roept Europa voor de 5,6 miljoen werkloze jongeren andere connotaties op. Een verhaal van lidstaten die met het mes op de keel moeten besparen, banken die ons in een crisis storten maar toch gered worden, een verhaal van concurrerende lonen en slechte arbeidsomstandigheden. Kortom, een kil economisch beleid dat vergeet dat het om de mensen gaat.

Als OCMW-raadsleden weten we hoe moeilijk het is om mensen terug op eigen benen te laten staan. Mensen die tegenslag hebben, terug sterker maken door te investeren in hun mogelijkheden. En het wordt er niet beter op: door de economisch en financiële crisis zijn er overal in Europa minder jobs, meer werkzoekenden en meer mensen in armoede. Dat voelen we ook in Vlaanderen, in de praktijk van het OCMW.

Er moet veel van Europa, maar voor ons moet het vooral socialer.

Tijdens de crisis moesten regeringen mordicus besparen, en omdat je een euro maar één keer kan uitgaven, ging dat ten koste van sociale investeringen in onderwijs, gezondheidszorgen, jobs en pensioenen. Wie alleen streng is voor de ministers van begroting, doet de ministers van sociale zaken aan het kortste eindje trekken.

Dat wil niet zeggen dat we onze sociale zekerheid moeten exporteren of dat we het Deense, Nederlandse of, laat staan, het Duitse model moeten importeren, maar wel dat Europa erover waakt dat elke lidstaat voldoende investeert in al haar inwoners. Dus ook in wie tegenslag heeft.

Investeren betekent in de eerste plaats dat iedereen een menswaardig inkomen heeft om mee rond te komen. Daarom pleiten wij voor een Europees minimumloon dat rekening houdt met de leefomstandigheden in de lidstaat. En voor zij die het moeilijker hebben een Europees leefloon dat boven de Europese armoedegrens ligt.

Jongeren verdienen bijzondere aandacht. Maar liefst 23% van de Europese jongeren is werkloos, dit legt een hypotheek op de toekomst. Door het tekort aan werkervaring zijn ze de eerste die worden opzij geschoven. We moeten daarom extra inzetten op een Europees jeugdfonds dat elke jongere binnen de vier maanden na het afstuderen een eerste werkervaring aanbiedt.

Binnen de EU2020 strategie is de strijd tegen armoede en sociale uitbuiting één van de vijf prioriteiten en toch slagen we er niet in de cijfers te keren. Vandaag hebben 120 miljoen Europeanen een verhoogd risico op armoede en groeit 1 op 3 van de Europese kinderen op in kansarmoede. Armoedebestrijding moet op verschillende vlakken aangepakt worden. Armoede is immers vaak het gevolg van veel meer dan enkel financiële problemen, zoals psychosociale en gezondheidsproblemen, juridische zaken, verslaving, dakloosheid, enzovoort. Naast de eenzijdige Europese focus op activering zijn dus ook sociale bescherming, onderwijs, gezondheidszorg, woonbegeleiding en andere kwalitatieve en betaalbare dienstverlening essentieel. Activering is daarbij geen heiligmakende oplossing maar eerder een stappenproces dat begint bij sociale activering en via taalactivering tot arbeidsactivering kan leiden. Door iedereen de gepaste vorm van activering aan te bieden, worden de nodige competenties verworven om in te stappen in die sociale of reguliere tewerkstelling.

De strijd die Tobback voerde in de jaren ’90 vraagt opnieuw onze aandacht. Een nieuwe generatie staat klaar om zich vast te bijten om uw sociale zekerheid ook op Europees niveau te beschermen. En het is op het goede moment. Voor het eerst bepaalt de kiezer ook de voorzitter van de Europese Commissie en is een meerderheid van socialisten en sociaal democraten in het Europees parlement zeer dichtbij. Maak ons Europaeen sociaal Europa dat ons allemaal ten goede komt.

Lieven Meert, Pieter Vandenbroucke en Emilie Peeters

Ocmw-raadsleden en sp.a-kandidaten voor de Europese verkiezing

De aanpak van de eurocrisis: hoe had het anders gekund, en nu anders moet

De huidige crisis in Europa is de ergste sinds de jaren ’30. Na het  nemen van overdreven veel risico’s met ons spaargeld, kwamen de banken in de problemen toen de zeepbel op de Amerikaanse huizenmarkt uiteenspatte. Wat volgde was de uitbraak van een epidemie die ook Europa aantastte omdat banken elkaar over de oceaan heen besmet hadden met complexe financiële producten.

Nadat de financiële sector eerst de winsten jarenlang had opgestreken was het aan de overheid om de verliezen te nemen toen het fout liep. Vele banken moesten gered worden met belastinggeld. Veel keuze was er niet, het was de keuze van het minste kwaad, zo niet waren de spaarders al hun spaargeld kwijtgeraakt.

Maar toen zaten de overheden met de schulden en vonden dezelfde financiële markten die door die overheden waren gered, dat de overheidsschulden te hoog waren en trokken ze het kapitaal terug uit die landen met de hoogste overheidsschuld (vooral uit Griekenland, Ierland, Portugal, Spanje en Italië).

Er kwamen noodleningen van het IMF en Europa aan die landen, maar in ruil moesten ze besparen, en geen klein beetje. Elke macro-econoom weet nochtans dat je in perioden van economische onzekerheid en vraaguitval niet drastisch moet gaan besparen als overheid, want dat de crisis dan enkel nog erger wordt. Maar het moest toch, voor interne politieke redenen in Duitsland en andere noordse landen.

De mensen in Griekenland, Ierland, Spanje en Portugal werden er het slachtoffer van. De werkloosheidsgraad in Griekenland en Spanje ligt boven de 25 percent. De jeugdwerkloosheid is pas helemaal hallucinant, meer dan 53% in Spanje en bijna 60% in Griekenland. Nochtans, het onevenwicht in Europa tussen noord en zuid dat de euro al zo lang in een crisis houdt is eigenlijk evenveel te wijten aan de kern dan aan de periferie. Een evenwichtiger en eerlijker reactie, in plaats van iedereen te doen besparen waardoor Zuid-Europa zeker niet opnieuw kan groeien, was dan ook geweest af te spreken dat sommige landen met de budgettaire ruimte extra te laten uitgeven wat het makkelijker had gemaakt voor anderen om te besparen en te hervormen. Dat zou veel minder pijnlijk zijn geweest voor de mensen, de crisis zou minder erg en lang geweest zijn, en het evenwicht zou sneller en minder pijnlijk hersteld kunnen worden.

De maatregelen die Europa al heeft genomen, bijvoorbeeld met betrekking tot de bankenunie, gaan niet ver genoeg. In de komende vijf jaren moeten een aantal hervormingen gebeuren die de euro meer duurzaam maken, en ervoor zorgen dat in een crisis de lasten gedeeld worden tussen landen, en binnen landen dit niet enkel op de kap van de gewone mensen terecht komt. Er is daarvoor nood aan een automatisch stabiliseringsmechanisme binnen de eurozone, die naast een Europees minimumloon en Europese minimumbelastingen een andere bouwsteen van een sociaal Europa vormt.

Voor een socialer Europa!

Gisteren werd ik samen met 18 andere kandidaten door het sp.a-congres verkozen op de lijst voor het Europees parlement. Met heel veel plezier en enthousiasme zal ik campagne voeren vanaf de 10e plaats op deze lijst.

Met een lijst aangevoerd door de Europese parlementsleden Kathleen Van Brempt en Saïd El Khadraoui en de heel veel jonge kandidaten, wordt het ongetwijfeld een heel boeiende én plezante periode tot 25 mei.

Verkiezingscongres sp.a

Waarom ik dit doe?

Bij mijn werk als begrotingsadviseur van Johan Vande Lanotte heb ik de voorbije jaren gemerkt hoe de invloed van de Europese Unie op ons Belgisch budgettair en sociaaleconomisch beleid de voorbije jaren enorm is toegenomen. Helaas was die invloed niet altijd in de goeie richting: Europa dwingt België en de andere Europese landen in crisis om teveel te besparen zodat de crisis nog erger wordt. 

Of nog: Europa ‘beveelt ons aan’ om het automatisch indexeringsmechanisme dat de koopkracht van de zwaksten beschermt aan te passen, maar ze vergeten er bij te zeggen dat net dat mechanisme ervoor gezorgd heeft dat België vrij goed uit de crisis van de voorbije jaren is gekomen.

Ook zie je meer en meer de kwalijke effecten van het feit dat er geen sociale en fiscale ondergrenzen zijn bepaald door Europa. De Europese landen beconcurreren elkaar om bedrijven aan te trekken door een ‘race to the bottom’ van fiscale tarieven en sociale dumping. Zo werd Ierland bijvoorbeeld de ‘Ierse tijger’ door de daling van de vennootschapsbelasting tot 12,5% of worden er dagelijks Oost-Europese mensen uitgebuit die in Vlaanderen voor enkele euro’s per uur komen werken zogezegd vanuit een dienstverlenend bedrijf uit Oost-Europa.

Daarom moet er dringend werk gemaakt worden van fiscale harmonisatie, een ondergrens van het tarief van de vennootschapsbelasting en een Europees minimumloon.

We moeten Europa veranderen zodat het ons in België en Vlaanderen meer toelaat om een sterk sociaal beleid te voeren en om te investeren in een duurzame economie met goeie en zekere jobs. Op onszelf zijn we in Vlaanderen en België de speelbal van de globalisering en concurrentie uit bijvoorbeeld China. Maar via Europa kunnen we de sociale welvaart beschermen, verder uitbouwen en exporteren naar de rest van de wereld. 

Ik zal me dus inzetten voor een ander Europa dat bijdraagt tot een socialer Vlaanderen en België. Deze ‘moeder aller verkiezingen’ zal bepalen of we onze sociale welvaart kunnen beschermen en uitbouwen of het door rechtse krachten zal worden afgebroken. Om uw sociale welvaart te beschermen moeten we ook sterk scoren in Europa. Gelukkig geven peilingen aan dat de sociaaldemocraten de sterkste fractie zullen worden in het Europees Parlement, maar daarvoor rekenen we natuurlijk ook jou!

De komende weken zal ik met veel plezier over elk van deze onderwerpen hier een tekstje schrijven en zal ik ook stil staan bij de andere kandidaten op de lijst.